(Mišljenje Ministarstva finansija, broj 011-00-788/2022-04 od 23.01.2023, izvor: vebsajt Ministarstva)
Pravo na poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog poreza u slučaju kada obveznik PDV ˗ lice koje vrši izvoz dobara u Finsku Republiku, angažuje obveznika PDV za prevoz dobara od mesta prvog utovara u Republici Srbiji do luke Split u Republici Hrvatskoj, dok za dalji prevoz tih istih dobara pomorskim putem do krajnjeg odredišta (luka u Finskoj Republici) angažuje drugog obveznika PDV
U skladu sa Zakonom o porezu na dodatu vrednost („Službeni glasnik RS“, br. 84/04, 86/04 ˗ ispravka, 61/05, 61/07, 93/12, 108/13, 68/14 ˗ dr. zakon, 142/14, 83/15, 108/16, 113/17, 30/18, 72/19, 153/20 i 138/22, u daljem tekstu: Zakon), kada obveznik PDV pruža usluge prevoza dobara povezane sa izvozom dobara poreskom obvezniku sa sedištem u Republici Srbiji, pri čemu se licem koje vrši usluge prevoza dobara smatra lice koje faktički vrši usluge prevoza dobara, odnosno svako drugo lice koje se obavezalo da će izvršiti prevoz dobara, obveznik PDV ˗ pružalac usluge prevoza može da ostvari poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog poreza ako poseduje dokaze propisane Pravilnikom o porezu na dodatu vrednost („Službeni glasnik RS“, br. 37/21, 64/21, 127/21, 49/22 i 59/22, u daljem tekstu: Pravilnik), i to: dokument o izvršenoj usluzi prevoza (CMR, CIM, manifest i dr.) i račun ili drugi dokument koji služi kao račun, izdat u skladu sa Zakonom. S tim u vezi, u slučaju kada obveznik PDV ˗ lice koje vrši izvoz dobara u Finsku Republiku, angažuje obveznika PDV za prevoz dobara od mesta prvog utovara u Republici Srbiji do luke Split u Republici Hrvatskoj, dok za dalji prevoz tih istih dobara pomorskim putem do krajnjeg odredišta (luka u Finskoj Republici) angažuje drugog obveznika PDV, poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog poreza može da ostvari svaki od obveznika PDV koji pruža uslugu prevoza dobara koje su u vezi sa izvozom poreskom obvezniku sa sedištem u Republici Srbiji ˗ licu koje u konkretnom slučaju vrši izvoz dobara, u skladu sa Zakonom i Pravilnikom.
Ako uslovi za ostvarivanje navedenog poreskog oslobođenja nisu ispunjeni, obveznik PDV ˗ prevoznik dužan je da za uslugu prevoza obračuna PDV, a obveznik PDV ˗ primalac usluge prevoza ima pravo da obračunati PDV odbije kao prethodni porez, u skladu sa Zakonom.
***
Saglasno odredbama člana 3. Zakona, predmet oporezivanja PDV su isporuka dobara i pružanje usluga (u daljem tekstu: promet dobara i usluga) koje poreski obveznik izvrši u Republici uz naknadu, u okviru obavljanja delatnosti, kao i uvoz dobara u Republiku.
Promet usluga, u smislu ovog zakona, su svi poslovi i radnje u okviru obavljanja delatnosti koji nisu promet dobara iz člana 4. ovog zakona (član 5. stav 1. Zakona).
Odredbom člana 24. stav 1. tačka 8) Zakona propisano je poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog poreza, tj. da se PDV ne plaća na prevozne i ostale usluge koje su u vezi sa izvozom, tranzitom ili privremenim uvozom dobara, osim usluga koje su oslobođene od PDV bez prava na poreski odbitak u skladu sa ovim zakonom.
Saglasno odredbi člana 79. stav 4. Pravilnika, licem koje vrši usluge prevoza dobara, u smislu ovog pravilnika, smatra se lice koje faktički vrši prevoz dobara, kao i svako drugo lice koje se obavezalo da će izvršiti prevoz dobara.
Prema odredbi člana 99. stav 1. Pravilnika, poresko oslobođenje iz člana 24. stav 1. tačka 8) Zakona, za prevozne usluge koje su u vezi sa izvozom dobara, obveznik PDV može da ostvari ako poseduje:
1) dokument o izvršenoj usluzi prevoza (CMR, CIM, manifest i dr.);
2) račun ili drugi dokument koji služi kao račun, izdat u skladu sa Zakonom.
Poresko oslobođenje iz člana 24. stav 1. tačka 8) Zakona, za ostale usluge koje su u vezi sa izvozom dobara, obveznik PDV može da ostvari ako poseduje račun ili drugi dokument koji služi kao račun, izdat u skladu sa Zakonom (stav 2. istog člana Pravilnika).
Saglasno odredbi člana 99. stav 3. Pravilnika, a izuzetno od stava 1. ovog člana, poresko oslobođenje iz člana 24. stav 1. tačka 8) Zakona, za prevozne usluge koje su u vezi sa izvozom dobara, od mesta utovara do mesta pretovara koja se nalaze na teritoriji Republike Srbije, obveznik PDV može da ostvari ako poseduje:
1) račun ili drugi dokument koji služi kao račun, izdat u skladu sa Zakonom;
2) carinsku deklaraciju za postupak tranzita.
Prema odredbi stava 4. istog člana Pravilnika, ako je za prevozne i ostale usluge koje su u vezi sa izvozom dobara poreski dužnik primalac usluga u skladu sa Zakonom, poresko oslobođenje može da ostvari ako poseduje:
1) dokument o izvršenoj usluzi prevoza (CMR, CIM, manifest i dr.) i račun pružaoca usluge za usluge iz stava 1. ovog člana;
2) račun pružaoca usluge ˗ za usluge iz stava 2. ovog člana;
3) račun pružaoca usluge i carinsku deklaraciju za postupak tranzita ˗ za usluge iz stava 3. ovog člana.
Odredbom člana 99. stav 5. Pravilnika propisano je da uslugom prevoza koja je u vezi sa izvozom dobara iz člana 24. stav 1. tačka 8) Zakona, a koja se pruža:
1) poreskom obvezniku u smislu člana 12. Zakona, smatra se usluga prevoza dobara od mesta prvog utovara u Republici Srbiji do krajnjeg odredišta van Republike Srbije;
2) licu koje nije poreski obveznik u smislu člana 12. Zakona, smatra se usluga prevoza dobara od mesta utovara u Republici Srbiji do državne granice.
U računu koji obveznik PDV izdaje za uslugu prevoza dobara iz stava 5. tačka 1) ovog člana iskazuje se podatak o ukupnom iznosu naknade za uslugu prevoza, dok se za uslugu prevoza dobara iz stava 5. tačka 2) ovog člana posebno iskazuje podatak o iznosu naknade za prevoz izvršen na teritoriji Republike Srbije i iznosu naknade za prevoz izvršen van Republike Srbije (član 99. stav 6. Pravilnika).
Ako je naknada, odnosno deo naknade naplaćen pre izvršenog prometa prevoznih i ostalih usluga koje su u vezi sa izvozom dobara, obveznik PDV može da ostvari poresko oslobođenje ako je izdao račun o avansnom plaćanju u skladu sa Zakonom (član 99. stav 7. Pravilnika).
Ako je naknada, odnosno deo naknade plaćen pre izvršenog prometa prevoznih i ostalih usluga koje su povezane sa izvozom dobara, primalac usluge kao poreski dužnik za promet stranog lica može da ostvari poresko oslobođenje bez posedovanja računa i druge dokumentacije (član 99. stav 8. Pravilnika).
