(Mišljenje Ministarstva finansija, broj 011-00-540/2023-04 od 01.6.2023, izvor: vebsajt Ministarstva)
Nastanak poreske obaveze kod izgradnje građevinskih objekata ukoliko izvođač radova angažovan na osnovu ugovora o građenju kod kojeg se primenjuju FIDIC pravila dopremi dobra na gradilište i izda račun pre preuzimanja građevinskog objekta ili dela građevinskog objekta od strane primaoca
U skladu sa Zakonom o porezu na dodatu vrednost („Službeni glasnik RS“, br. 84/04, 86/04 ˗ ispravka, 61/05, 61/07, 93/12, 108/13, 68/14 ˗ dr. zakon, 142/14, 83/15, 108/16, 113/17, 30/18, 72/19, 153/20 i 138/22, u daljem tekstu: Zakon), poreska obaveza kod izgradnje građevinskih objekata nastaje danom kada se najranije izvrši jedna od sledećih radnji: promet dobara i usluga, odnosno naplata, odnosno plaćanje ako je naknada ili deo naknade naplaćen, odnosno plaćen u novcu pre prometa dobara i usluga. Promet dobara kod izgradnje građevinskih objekata nastaje danom preuzimanja građevinskog objekta ili dela objekta od strane primaoca, uz napomenu da ako se u toku izgradnje izdaju situacije reč je o danu kada je nadzorni organ angažovan od strane investitora ˗ primaoca potpisao situaciju.
S tim u vezi, ukoliko izvođač radova angažovan na osnovu ugovora o građenju kod kojeg se primenjuju FIDIC pravila dopremi dobra na gradilište i izda račun pre preuzimanja građevinskog objekta ili dela građevinskog objekta od strane primaoca (što znači da dobra dopremljena na gradilište na dan izdavanja računa, između ostalog, nisu ni ugrađena), sa aspekta Zakona nije došlo do prometa građevinskog objekta, odnosno njegovog dela, a samim tim ni do nastanka poreske obaveze za taj promet. Napominjemo, ako dođe do plaćanja po tako izdatom računu, reč je o avansu na koji se primenjuju pravila propisana Zakonom.
***
Odredbama člana 3. Zakona propisano je da su predmet oporezivanja PDV isporuka dobara i pružanje usluga (u daljem tekstu: promet dobara i usluga) koje poreski obveznik izvrši u Republici uz naknadu, u okviru obavljanja delatnosti, kao i uvoz dobara u Republiku.
Promet dobara, u smislu ovog zakona, a u skladu sa odredbom člana 4. stav 1. Zakona, je prenos prava raspolaganja na telesnim stvarima (u daljem tekstu: dobra) licu koje tim dobrima može raspolagati kao vlasnik, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.
Prometom dobara, u smislu ovog zakona, smatra se i isporuka dobara proizvedenih ili sastavljenih po nalogu naručioca, od materijala isporučioca, ako se ne radi samo o dodacima ili drugim sporednim materijalima (član 4. stav 3. tačka 6) Zakona).
Prema odredbi člana 10. stav 1. tačka 1) Zakona, poreski dužnik, u smislu ovog zakona, je obveznik koji vrši oporezivi promet dobara i usluga, osim kada obavezu plaćanja PDV u skladu sa ovim članom ima drugo lice.
Odredbom člana 10. stav 2. tačka 3) Zakona propisano je da je, izuzetno od stava 1. tačka 1) ovog člana, poreski dužnik primalac dobara i usluga iz oblasti građevinarstva, obveznik PDV, odnosno lice iz člana 9. stav 1. ovog zakona, za promet izvršen od strane obveznika PDV, ako je vrednost tog prometa veća od 500.000 dinara, bez PDV.
Odredbama člana 14. stav 1. tačka 2) Zakona propisano je da promet dobara nastaje danom preuzimanja dobara od strane primaoca u slučaju ugradnje ili montaže dobara od strane isporučioca ili, po njegovom nalogu, trećeg lica.
Odredbe st. 1. i 2. ovog člana odnose se i na delimične isporuke (član 14. stav 3. Zakona).
Delimične isporuke iz stava 3. ovog člana postoje ako je za isporuku određenih delova ekonomski deljive isporuke posebno ugovorena naknada (član 14. stav 4. Zakona).
Odredbama člana 16. Zakona propisano je da poreska obaveza nastaje danom kada se najranije izvrši jedna od sledećih radnji:
1) promet dobara i usluga;
2) naplata, odnosno plaćanje ako je naknada ili deo naknade naplaćen, odnosno plaćen u novcu pre prometa dobara i usluga;
2a) izdavanje računa kod usluga iz člana 5. stav 3. tačka 1) ovog zakona, usluga neposredno povezanih sa tim uslugama, kao i usluga tehničke podrške prilikom korišćenja softvera, hardvera i druge opreme na određeni vremenski period;
3) nastanak obaveze plaćanja carinskog duga, kod uvoza dobara, a ako te obaveza nema, danom u kojem bi nastala obaveza plaćanja tog duga.
