(Mišljenje Ministarstva finansija, broj 011-00-368/2023-04 od 25.4.2023, izvor: vebsajt Ministarstva)
Obračun PDV i pravo na odbitak prethodnog poreza ako obveznik PDV ˗ poreski dužnik iz člana 10. stav 1. tačka 3) Zakona nije obračunao PDV za promet stranog lica za poreski period u kojem je nastala poreska obaveza
U skladu sa Zakonom o porezu na dodatu vrednost („Službeni glasnik RS“, br. 84/04, 86/04 ˗ ispravka, 61/05, 61/07, 93/12, 108/13, 68/14 ˗ dr. zakon, 142/14, 83/15, 108/16, 113/17, 30/18, 72/19, 153/20 i 138/22, u daljem tekstu: Zakon), obveznik PDV ima pravo da PDV koji mu je obračunat od strane prethodnog učesnika u prometu za promet dobara i usluga odbije kao prethodni porez, ako poseduje propisanu dokumentaciju (račun ili drugi dokument koji služi kao račun izdat u skladu sa propisima kojima se uređuje oporezivanje PDV) i ako predmetna dobra i usluge koristi ili će ih koristiti za promet dobara i usluga sa pravom na odbitak prethodnog poreza, tj. za promet koji je oporeziv PDV, promet za koji je propisano poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog poreza ili za promet koji se smatra izvršenim u inostranstvu, ako bi za taj promet postojalo pravo na odbitak prethodnog poreza da je izvršen u Republici. Pravo na odbitak prethodnog poreza može da ostvari i poreski dužnik iz člana 10. stav 1. tačka 3) Zakona, tj. primalac dobara i usluga, ako strano lice koje vrši promet nije obveznik PDV u Republici, nezavisno od toga da li u Republici ima stalnu poslovnu jedinicu i da li je ta stalna poslovna jedinica obveznik PDV u Republici, pod uslovom da je obračunao PDV u skladu sa Zakonom i da primljena dobra ili usluge koristi ili će ih koristiti za promet sa pravom na odbitak prethodnog poreza (za promet koji je oporeziv PDV, promet za koji je propisano poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog poreza ili promet koji se smatra izvršenim u inostranstvu, ako bi za taj promet postojalo pravo na odbitak prethodnog poreza da je izvršen u Republici Srbiji).
Obveznik PDV koji je za promet usluga stranog lica poreski dužnik u skladu sa članom 10. stav 1. tačka 3) Zakona, dužan je da za taj promet obračuna PDV i da podatak o obračunatom PDV iskaže u pregledu obračuna PDV i poreskoj prijavi koje podnosi za poreski period u kojem je nastala obaveza obračunavanja PDV. U istom pregledu obračuna PDV i poreskoj prijavi obveznik PDV ima pravo da iskaže i podatak o iznosu prethodnog poreza po osnovu prometa stranog lica (PDV koji je obračunao u svojstvu poreskog dužnika iz člana 10. stav 1. tačka 3) Zakona) u skladu sa Zakonom.
Pored toga, ako obveznik PDV ˗ poreski dužnik iz člana 10. stav 1. tačka 3) Zakona nije obračunao PDV za promet stranog lica za poreski period u kojem je nastala poreska obaveza, dužan je da podnese izmenjenu poresku prijavu u skladu sa Zakonom o poreskom postupku i poreskoj administraciji („Službeni glasnik RS“, br. 80/02, 84/02 ˗ ispravka, 23/03 ˗ ispravka, 70/03, 55/04, 61/05, 85/05 ˗ dr. zakon, 62/06 ˗ dr. zakon, 61/07, 20/09, 72/09 ˗ dr. zakon, 53/10, 101/11, 2/12 ˗ ispravka, 93/12, 47/13, 108/13, 68/14, 105/14, 91/15 ˗ autentično tumačenje, 112/15, 15/16, 108/16, 30/18, 95/18, 86/19, 144/20, 96/21 i 138/22), uz napomenu da u istoj (izmenjenoj) poreskoj prijavi ima pravo da iskaže i podatak o iznosu prethodnog poreza po osnovu prometa stranog lica (PDV koji je obračunao u svojstvu poreskog dužnika iz člana 10. stav 1. tačka 3) Zakona) u skladu sa Zakonom.
***
Odredbama člana 3. Zakona propisano je da su predmet oporezivanja PDV isporuka dobara i pružanje usluga (u daljem tekstu: promet dobara i usluga) koje poreski obveznik izvrši u Republici uz naknadu, u okviru obavljanja delatnosti, kao i uvoz dobara u Republiku.
Promet dobara, u smislu ovog zakona, a u skladu sa odredbom člana 4. stav 1. Zakona, je prenos prava raspolaganja na telesnim stvarima (u daljem tekstu: dobra) licu koje tim dobrima može raspolagati kao vlasnik, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.
Prema odredbi člana 5. stav 1. Zakona, promet usluga, u smislu ovog zakona, su svi poslovi i radnje u okviru obavljanja delatnosti koji nisu promet dobara iz člana 4. ovog zakona.
Poreski dužnik, u smislu ovog zakona, a u skladu sa odredbom člana 10. stav 1. tačka 1) Zakona, je obveznik koji vrši oporezivi promet dobara i usluga, osim kada obavezu plaćanja PDV u skladu sa ovim članom ima drugo lice.
Odredbom člana 10. stav 1. tačka 3) Zakona propisano je da je poreski dužnik, u smislu ovog zakona, primalac dobara i usluga, ako strano lice nije obveznik PDV u Republici, nezavisno od toga da li u Republici ima stalnu poslovnu jedinicu i da li je ta stalna poslovna jedinica obveznik PDV u Republici.
Saglasno odredbi člana 27. Zakona, prethodni porez je iznos PDV obračunat u prethodnoj fazi prometa dobara i usluga, odnosno plaćen pri uvozu dobara, a koji obveznik može da odbije od PDV koji duguje.
Odredbama člana 28. stav 1. Zakona propisano je da pravo na odbitak prethodnog poreza obveznik može da ostvari ako dobra nabavljena u Republici ili iz uvoza, uključujući i nabavku opreme, kao i objekata za vršenje delatnosti i ekonomski deljivih celina u okviru tih objekata (u daljem tekstu: objekti za vršenje delatnosti), odnosno primljene usluge, koristi ili će ih koristiti za promet dobara i usluga:
1) koji je oporeziv PDV;
2) za koji u skladu sa članom 24. ovog zakona postoji oslobođenje od plaćanja PDV;
3) koji je izvršen u inostranstvu, ako bi za taj promet postojalo pravo na odbitak prethodnog poreza da je izvršen u Republici.
Pravo na odbitak prethodnog poreza može da ostvari i poreski dužnik iz člana 10. stav 1. tačka 3) i stav 2. tač. 1)˗5) ovog zakona, pod uslovom da je obračunao PDV u skladu sa ovim zakonom i da primljena dobra i usluge koristi za promet dobara i usluga iz stava 1. ovog člana (član 28. stav 7. Zakona).
Obveznik može da ostvari pravo na odbitak prethodnog poreza u roku od pet godina od isteka godine u kojoj je stekao ovo pravo (član 28. stav 8. Zakona).
Obveznik je dužan da obračunava PDV za odgovarajući poreski period na osnovu prometa dobara i usluga u tom periodu, ako je za njih, u skladu sa ovim zakonom, nastala poreska obaveza, a obveznik je istovremeno i poreski dužnik (član 49. stav 1. Zakona).
PDV obračunat u skladu sa st. 1. i 2. ovog člana umanjuje se za iznos prethodnog poreza u skladu sa čl. 28, 30, 34. i 36a ovog zakona (član 49. stav 3. Zakona).
Odredbom člana 50. stav 1. Zakona propisano je da obveznik podnosi poresku prijavu nadležnom poreskom organu na propisanom obrascu, u roku od 15 dana po isteku poreskog perioda.
Uz poresku prijavu obveznik je dužan da podnese i pregled obračuna PDV (član 50a stav 1. Zakona).
Ako obveznik uz poresku prijavu ne podnese i pregled obračuna PDV, smatra se da poreska prijava nije podneta (član 50a stav 2. Zakona).
Odredbom člana 40. stav 1. ZPPPA propisano je da ako poreski obveznik ustanovi da poreska prijava, koju je podneo Poreskoj upravi, sadrži grešku koja za posledicu ima pogrešno utvrđenu visinu poreske obaveze, odnosno propust druge vrste, dužan je da odmah, a najkasnije do isteka roka zastarelosti, podnese poresku prijavu u kojoj su greška ili propust otklonjeni (u daljem tekstu: izmenjena poreska prijava).
Poreski obveznik ne može podneti izmenjenu poresku prijavu za porez na dodatu vrednost, za poreski period za koji je podneo poresku prijavu, u kome se vrši promena opredeljenja za povraćaj, bez obzira na visinu iznosa za povraćaj (član 40. stav 6. ZPPPA).
