(Mišljenje Ministarstva finansija, broj 011-00-255/2021-04 od 30.9.2022, izvor: vebsajt Ministarstva)
I Da li je reč o prometu iz oblasti građevinarstva kada obveznik PDV – izvođač radova izvrši montiranje industrijski proizvedenih čeličnih elemenata nosećih kula i mosta u fabrici, pri čemu su predmetna dobra ˗ čelični elementi u vlasništvu obveznika PDV ˗ naručioca?
II Kada obveznik PDV ˗ izvođač radova zakupi dobra ˗ dizalice i pomoćne platforme, koje će koristiti za promet usluge iz oblasti građevinarstva u smislu člana 10. stav 2. tačka 3) Zakona o PDV, da li ima pravo da PDV iskazan u računu obveznika PDV ˗ zakupodavca odbije kao prethodni porez?
I
U skladu sa Zakonom o porezu na dodatu vrednost („Službeni glasnik RS“, br. 84/04, 86/04 ˗ ispravka 61/05, 61/07, 93/12, 108/13, 68/14 ˗ dr. zakon, 142/14, 83/15, 108/16, 113/17, 30/18, 72/19 i 153/20, u daljem tekstu: Zakon), za promet dobara i usluga iz oblasti građevinarstva koji obveznik PDV izvrši drugom obvezniku PDV, odnosno licu iz člana 9. stav 1. Zakona, obavezu obračunavanja i plaćanja PDV ima primalac dobara i usluga kao poreski dužnik iz člana 10. stav 2. tačka 3) Zakona, ako je vrednost tog prometa veća od 500.000 dinara, bez PDV. Pravilnikom o porezu na dodatu vrednost („Službeni glasnik RS“, br. 37/21, 64/21, 127/21, 49/22 i 59/22, u daljem tekstu: Pravilnik) bliže se uređuje šta se, u smislu člana 10. stav 2. tačka 3) Zakona, smatra dobrima i uslugama iz oblasti građevinarstva. S tim u vezi, kada obveznik PDV – izvođač radova izvrši montiranje industrijski proizvedenih čeličnih elemenata nosećih kula i mosta u fabrici, pri čemu su predmetna dobra ˗ čelični elementi u vlasništvu obveznika PDV ˗ naručioca, reč je o prometu usluge iz oblasti građevinarstva u smislu člana 10. stav 2. tačka 3) Zakona, kao aktivnosti iz grupe 43.99 ˗ Ostali nepomenuti specifični građevinski radovi, navedene u članu 24. stav 1. Pravilnika. Korišćenje opreme potrebne za realizaciju navedene usluge montiranja čeličnih elemenata ne smatra se posebnom uslugom (npr. za montiranje elemenata koriste se dizalice), već aktivnošću koja se preduzima u okviru predmetne usluge. U vezi sa navedenim, iskazivanje podataka o vrednostima pojedinačnih aktivnosti, odnosno vrednostima pojedinačnih troškova, kao segmenata prometa iz oblasti građevinarstva iz člana 10. stav 2. tačka 3) Zakona, ne smatraju se podacima o iznosima naknada za posebne promete.
***
Saglasno odredbama člana 3. Zakona, predmet oporezivanja PDV su isporuka dobara i pružanje usluga (u daljem tekstu: promet dobara i usluga) koje poreski obveznik izvrši u Republici uz naknadu, u okviru obavljanja delatnosti, kao i uvoz dobara u Republiku.
Promet usluga, u smislu ovog zakona, su svi poslovi i radnje u okviru obavljanja delatnosti koji nisu promet dobara iz člana 4. ovog zakona (član 5. stav 1. Zakona).
Prometom usluga, u smislu ovog zakona, smatra se i predaja dobara proizvedenih ili sastavljenih po nalogu naručioca, od materijala naručioca (član 5. stav 3. tačka 3) Zakona).
U skladu sa odredbom člana 10. stav 1. tačka 1) Zakona, poreski dužnik, u smislu ovog zakona, je obveznik koji vrši oporezivi promet dobara i usluga, osim kada obavezu plaćanja PDV u skladu sa ovim članom ima drugo lice.
Odredbom člana 10. stav 2. tačka 3) Zakona propisano je da je, izuzetno od stava 1. tačka 1) ovog člana, poreski dužnik primalac dobara i usluga iz oblasti građevinarstva, obveznik PDV, odnosno lice iz člana 9. stav 1. ovog zakona, za promet izvršen od strane obveznika PDV, ako je vrednost tog prometa veća od 500.000 dinara, bez PDV.
Saglasno odredbama člana 24. stav 1. Pravilnika, dobrima i uslugama iz oblasti građevinarstva, u smislu člana 10. stav 2. tačka 3) Zakona, smatraju se dobra i usluge čiji se promet vrši u skladu sa članom 4. stav 1. i stav 3. tačka 6) i članom 5. stav 1. i stav 3. tačka 3) Zakona, u okviru obavljanja delatnosti iz sledećih trupa Klasifikacije delatnosti koje su propisane Uredbom o klasifikaciji delatnosti („Službeni glasnik RS“, br. 54/10), u vrednosti većoj od 500.000 dinara, bez PDV, i to:
1) 41.20 Izgradnja stambenih i nestambenih zgrada;
2) 42.11 Izgradnja puteva i autoputeva;
3) 42.12 Izgradnja železničkih pruta i podzemnih železnica;
4) 42.13 Izgradnja mostova i tunela;
5) 42.21 Izgradnja cevovoda;
6) 42.22 Izgradnja električnih i telekomunikacionih vodova;
7) 42.91 Izgradnja hidrotehničkih objekata;
8) 42.99 Izgradnja ostalih nepomenutih građevina;
9) 43.11 Rušenje objekata;
10) 43.12 Priprema gradilišta;
11) 43.21 Postavljanje električnih instalacija;
12) 43.22 Postavljanje vodovodnih, kanalizacionih, grejnih i klimatizacionih sistema;
13) 43.29 Ostali instalacioni radovi u građevinarstvu;
14) 43.31 Malterisanje;
15) 43.32 Ugradnja stolarije;
16) 43.33 Postavljanje podnih i zidnih obloga;
17) 43.34 Bojenje i zastakljivanje;
18) 43.91 Krovni radovi;
19) 43.99 Ostali nepomenuti specifični građevinski radovi.
Kada obveznik PDV obavlja aktivnosti iz stava 1. ovog člana, nezavisno od toga da li je registrovan za obavljanje tih aktivnosti u skladu sa zakonom, po nalogu naručioca, od materijala naručioca, smatra se da obveznik PDV, u skladu sa članom 5. stav 1. i stav 3. tačka 3) Zakona, vrši promet usluga iz oblasti građevinarstva iz člana 10. stav 2. tačka 3) Zakona (stav 3. istog člana Pravilnika).
II
U skladu sa Zakonom, obveznik PDV ima pravo da PDV, koji mu je obračunat od strane prethodnog učesnika u prometu za promet dobara i usluga, odbije kao prethodni porez, uz ispunjenje propisanih uslova ˗ da poseduje potrebnu dokumentaciju (račun ili drugi dokument koji služi kao račun izdat u skladu sa propisima kojima se uređuje PDV), kao i da predmetna dobra i usluge koristi ili će ih koristiti za promet dobara i usluga sa pravom na odbitak prethodnog poreza, tj. za promet koji je oporeziv PDV, promet za koji je propisano poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog poreza ili za promet koji se smatra izvršenim u inostranstvu ako bi za taj promet postojalo pravo na odbitak prethodnog poreza da je izvršen u Republici Srbiji. S tim u vezi, kada obveznik PDV ˗ izvođač radova zakupi dobra ˗ dizalice i pomoćne platforme, koje će koristiti za promet usluge iz oblasti građevinarstva u smislu člana 10. stav 2. tačka 3) Zakona, PDV iskazan u računu obveznika PDV ˗ zakupodavca ima pravo da odbije kao prethodni porez u skladu sa Zakonom.
***
Saglasno odredbi člana 27. Zakona, prethodni porez je iznos PDV obračunat u prethodnoj fazi prometa dobara i usluga, odnosno plaćen pri uvozu dobara, a koji obveznik može da odbije od PDV koji duguje.
Prema odredbi člana 28. stav 1. Zakona, pravo na odbitak prethodnog poreza obveznik može da ostvari ako dobra nabavljena u Republici ili iz uvoza, uključujući i nabavku opreme, kao i objekata za vršenje delatnosti i ekonomski deljivih celina u okviru tih objekata (u daljem tekstu: objekti za vršenje delatnosti), odnosno primljene usluge, koristi ili će ih korisgiti za promet dobara i usluga:
1) koji je oporeziv PDV;
2) za koji u skladu sa članom 24. ovog zakona postoji oslobođenje od plaćanja PDV;
3) koji je izvršen u inostranstvu, ako bi za taj promet postojalo pravo na odbitak prethodnog poreza da je izvršen u Republici.
U skladu sa odredbama stava 2. istog člana Zakona, pravo na odbitak prethodnog poreza obveznik može da ostvari ako poseduje:
1) račun izdat od strane drugog obveznika u prometu o iznosu prethodnog poreza, u skladu sa ovim zakonom;
2) dokument o izvršenom uvozu dobara u kojem je iskazan PDV i dokument kojim se potvrđuje da je iskazani PDV plaćen prilikom uvoza.
Odredbama stava 3. istog člana Zakona propisano je da u poreskom periodu u kojem su ispunjeni uslovi iz st. 1. i 2. ovog člana obveznik može da odbije prethodni porez od dugovanog PDV, i to:
1) obračunati i iskazani PDV za promet dobara i usluga, koji je ili će mu biti izvršen od strane drugog obveznika u prometu;
2) PDV koji je plaćen prilikom uvoza dobara.
Pravo na odbitak prethodnog poreza nastaje danom ispunjenja uslova iz st. 1-3. ovog člana (član 28. stav 4. Zakona).
Obveznik može da ostvari pravo na odbitak prethodnog poreza u roku od pet godina od isteka godine u kojoj je stekao ovo pravo (stav 6. istog člana Zakona).
