(Mišljenje Ministarstva finansija, broj 011-00-21/2023-04 od 23.01.2023, izvor: vebsajt Ministarstva)
Poreski tretman prometa derivata nafte u slučaju kada obveznik PDV ˗ imalac franšize (prodavac derivata nafte na malo), na osnovu ugovora zaključenog sa obveznikom PDV ˗ davaocem franšize (izdavalac korporacijske kartice), isporuči derivate nafte neposredno krajnjem kupcu ˗ imaocu korporacijske kartice
U skladu sa Zakonom o porezu na dodatu vrednost („Službeni glasnik RS“, br. 84/04, 86/04 ˗ ispravka, 61/05, 61/07, 93/12, 108/13, 68/14 ˗ dr. zakon, 142/14, 83/15, 108/16, 113/17, 30/18, 72/19, 153/20 i 138/22, u daljem tekstu: ZPDV), obveznik PDV ima pravo da PDV koji mu je obračunat od strane prethodnog učesnika u prometu za promet dobara i usluga odbije kao prethodni porez, ako poseduje propisanu dokumentaciju (račun ili drugi dokument koji služi kao račun izdat u skladu sa propisima kojima se uređuje oporezivanje PDV) i ako predmetna dobra i usluge koristi ili će ih koristiti za promet dobara i usluga sa pravom na odbitak prethodnog poreza, tj. za promet koji je oporeziv PDV, promet za koji je propisano poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog poreza ili za promet koji se smatra izvršenim u inostranstvu, ako bi za taj promet postojalo pravo na odbitak prethodnog poreza da je izvršen u Republici Srbiji.
Kada obveznik PDV ˗ imalac franšize (prodavac derivata nafte na malo), na osnovu ugovora zaključenog sa obveznikom PDV ˗ davaocem franšize (izdavalac korporacijske kartice), isporuči derivate nafte neposredno krajnjem kupcu ˗ imaocu korporacijske kartice, sa aspekta ZPDV izvršena su dva prometa derivata nafte, i to: promet od strane obveznika PDV ˗ imaoca franšize obvezniku PDV ˗ davaocu franšize i promet od strane obveznika PDV ˗ davaoca franšize i izdavaoca korporacijske kartice krajnjem kupcu – imaocu korporacijske kartice.
Po osnovu prometa derivata nafte koji je obveznik PDV ˗ imalac franšize izvršio obvezniku PDV ˗ davaocu franšize, obveznik PDV ˗ davalac franšize ima pravo na odbitak prethodnog poreza ako poseduje račun obveznika PDV ˗ imaoca franšize izdat u skladu sa ZPDV. S tim u vezi, ako je za promet derivata nafte izvršen u periodu 1. maj – 29. decembar 2022. godine obveznik PDV ˗ imalac franšize izdao obvezniku PDV ˗ davaocu franšize račune u papirnom obliku primenjujući član 192. Pravilnika o porezu na dodatu vrednost („Službeni glasnik RS“, br. 37/21, 64/21, 127/21, 49/22 i 59/22, u daljem tekstu: PPDV), a ne fiskalne račune u skladu sa propisima kojima se uređuje fiskalizacija, obveznik PDV ˗ davalac franšize može da ostvari pravo na odbitak prethodnog poreza na osnovu navedenih računa u papirnom obliku.
***
Odredbama člana 3. ZPDV propisano je da su predmet oporezivanja PDV isporuka dobara i pružanje usluga (u daljem tekstu: promet dobara i usluga) koje poreski obveznik izvrši u Republici uz naknadu, u okviru obavljanja delatnosti, kao i uvoz dobara u Republiku.
Saglasno odredbi člana 4. stav 1. ZPDV, promet dobara, u smislu ovog zakona, je prenos prava raspolaganja na telesnim stvarima (u daljem tekstu: dobra) licu koje tim dobrima može raspolagati kao vlasnik, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.
Kod isporuke u nizu jednog istog dobra, kod koje prvi isporučilac prenosi pravo raspolaganja neposredno poslednjem primaocu dobra, svaka isporuka dobra u nizu smatra se posebnom isporukom (stav 9. istog člana ZPDV).
Saglasno odredbi člana 27. ZPDV, prethodni porez je iznos PDV obračunat u prethodnoj fazi prometa dobara i usluga, odnosno plaćen pri uvozu dobara, a koji obveznik može da odbije od PDV koji duguje.
Prema odredbama člana 28. ZPDV, pravo na odbitak prethodnog poreza obveznik može da ostvari ako dobra nabavljena u Republici ili iz uvoza, uključujući i nabavku opreme, kao i objekata za vršenje delatnosti i ekonomski deljivih celina u okviru tih objekata (u daljem tekstu: objekti za vršenje delatnosti), odnosno primljene usluge, koristi ili će ih koristiti za promet dobara i usluga:
1) koji je oporeziv PDV;
2) za koji u skladu sa članom 24. ovog zakona postoji oslobođenje od plaćanja PDV;
3) koji je izvršen u inostranstvu, ako bi za taj promet postojalo pravo na odbitak prethodnog poreza da je izvršen u Republici.
Pravo na odbitak prethodnog poreza, prema odredbama člana 28. stav 2. ZPDV, obveznik može da ostvari ako poseduje:
1) račun izdat od strane drugog obveznika u prometu o iznosu prethodnog poreza, u skladu sa ovim zakonom;
2) dokument o izvršenom uvozu dobara u kojem je iskazan PDV i dokument kojim se potvrđuje da je iskazani PDV plaćen prilikom uvoza.
Odredbama stava 3. istog člana ZPDV propisano je da u poreskom periodu u kojem su ispunjeni uslovi iz st. 1. i 2. ovog člana obveznik može da odbije prethodni porez od dugovanog PDV, i to:
1) obračunati i iskazani PDV za promet dobara i usluga, koji je ili će mu biti izvršen od strane drugog obveznika u prometu;
2) PDV koji je plaćen prilikom uvoza dobara.
Saglasno odredbi stava 4. istog člana ZPDV, pravo na odbitak prethodnog poreza nastaje danom ispunjenja uslova iz st. 1˗3. ovog člana.
Prema odredbi člana 42. stav 1. ZPDV, obveznik je dužan da izda račun za svaki promet dobara i usluga.
Saglasno odredbama stava 4. istog člana ZPDV, račun naročito sadrži sledeće podatke:
1) naziv, adresu i PIB obveznika ˗ izdavaoca računa;
2) mesto i datum izdavanja i redni broj računa;
3) naziv, adresu i PIB obveznika ˗ primaoca računa;
4) vrstu i količinu isporučenih dobara ili vrstu i obim usluga;
5) datum prometa dobara i usluga i visinu avansnih plaćanja;
6) iznos osnovice;
7) poresku stopu koja se primenjuje;
8) iznos PDV koji je obračunat na osnovicu;
9) napomenu o odredbi ovog zakona na osnovu koje nije obračunat PDV;
10) napomenu da se za promet dobara i usluga primenjuje sistem naplate.
Ministar bliže uređuje u kojim slučajevima nema obaveze izdavanja računa ili mogu da se izostave pojedini podaci u računu, odnosno da se predvide dodatna pojednostavljenja u vezi sa izdavanjem računa (član 45. ZPDV).
Prema odredbi člana 192. stav 1. PPDV, obveznik PDV može da izda jedan račun za više pojedinačnih isporuka dobara ili usluga izvršenih jednom licu, pod uslovom da u svojoj evidenciji obezbedi podatke od značaja za obračunavanje i plaćanje PDV (datum prometa dobara ili usluga, vrsta i količina isporučenih dobara ili vrsta i obim usluga, iznos osnovice, poreska stopa koja se primenjuje, iznos PDV i napomena o poreskom oslobođenju).
Obveznik PDV iz stava 1. ovog člana za kojeg je poreski period kalendarski mesec dužan je da izda račun iz stava 1. ovog člana najmanje jednom u poreskom periodu, i to najkasnije poslednjeg dana poreskog perioda za isporuku dobara i usluga izvršenih u tom poreskom periodu (stav 2. istog člana PPDV).
Obveznik PDV iz stava 1. ovog člana za kojeg je poreski period kalendarsko tromesečje, dužan je da izda račun iz stava 1. ovog člana najmanje tri puta u poreskom periodu, i to najkasnije poslednjeg dana svakog kalendarskog meseca u poreskom periodu ˗ kalendarskom tromesečju za isporuku dobara i usluga izvršenih u tom poreskom periodu.
