(Mišljenje Ministarstva finansija, broj 011-00-200/2023-04 od 19.9.2023, izvor: vebsajt Ministarstva)
Da li je obveznik PDV ˗ sticalac objekta, koji je ostvario pravo na odbitak prethodnog poreza po osnovu nabavke objekata za vršenje delatnosti, dužan da izvrši ispravku odbitka prethodnog poreza ako u roku kraćem od deset godina od momenta prve upotrebe objekta dođe do rušenja tog objekta (zbog izgradnje novog građevinskog objekta)?
U skladu sa Zakonom o porezu na dodatu vrednost („Službeni glasnik RS“, br. 84/04, 86/04 ˗ ispravka, 61/05, 61/07, 93/12, 108/13, 68/14 ˗ dr. zakon, 142/14, 83/15, 108/16, 113/17, 30/18, 72/19, 153/20 i 138/22, u daljem tekstu: Zakon), kada obveznik PDV stekne građevinski objekat od drugog obveznika PDV, za čiji je promet obračunat PDV u skladu sa Zakonom, s ciljem da predmetni objekat koristi za potrebe obavljanja delatnosti u okviru koje vrši promet za koji postoji obaveza obračunavanja PDV, u konkretnom slučaju davanje u zakup, obveznik PDV ˗ sticalac objekta ima pravo na odbitak prethodnog poreza po tom osnovu.
Obveznik PDV koji je ostvario pravo na odbitak prethodnog poreza po osnovu nabavke opreme i objekata za vršenje delatnosti, kao i ulaganja u sopstvene ili tuđe objekte, osim ulaganja koja se odnose na redovno održavanje objekata, dužan je da izvrši ispravku odbitka prethodnog poreza ako prestane da ispunjava uslove za ostvarivanje ovog prava, i to u roku kraćem od pet godina od momenta prve upotrebe za opremu, deset godina od momenta prve upotrebe za objekte, odnosno deset godina od završetka ulaganja u objekte.
S tim u vezi, ako u roku kraćem od deset godina od momenta prve upotrebe objekta za vršenje delatnosti dođe do rušenja tog objekta, u konkretnom slučaju zbog izgradnje novog građevinskog objekta (poslovnostambenog komleksa), mišljenja smo da je obveznik PDV ˗ sticalac objekta dužan da izvrši ispravku odbitka prethodnog poreza, s obzirom na to da su prestali uslovi za ostvarivanje tog prava.
***
Saglasno odredbi člana 27. Zakona, prethodni porez je iznos PDV obračunat u prethodnoj fazi prometa dobara i usluga, odnosno plaćen pri uvozu dobara, a koji obveznik može da odbije od PDV koji duguje.
Prema odredbama člana 28. stav 1. Zakona, pravo na odbitak prethodnog poreza obveznik može da ostvari ako dobra nabavljena u Republici ili iz uvoza, uključujući i nabavku opreme, kao i objekata za vršenje delatnosti i ekonomski deljivih celina u okviru tih objekata (u daljem tekstu: objekti za vršenje delatnosti), odnosno primljene usluge, koristi ili će ih koristiti za promet dobara i usluga:
1) koji je oporeziv PDV;
2) za koji u skladu sa članom 24. ovog zakona postoji oslobođenje od plaćanja PDV;
3) koji je izvršen u inostranstvu, ako bi za taj promet postojalo pravo na odbitak prethodnog poreza da je izvršen u Republici.
Pravo na odbitak prethodnog poreza, prema odredbama člana 28. stav 2. Zakona, obveznik može da ostvari ako poseduje račun izdat od strane drugog obveznika u prometu o iznosu prethodnog poreza, u skladu sa ovim zakonom ili dokument o izvršenom uvozu dobara u kojem je iskazan PDV i dokument kojim se potvrđuje da je iskazani PDV plaćen prilikom uvoza.
Odredbama stava 3. istog člana Zakona propisano je da u poreskom periodu u kojem su ispunjeni uslovi iz st. 1. i 2. ovog člana obveznik može da odbije prethodni porez od dugovanog PDV, i to:
1) obračunati i iskazani PDV za promet dobara i usluga, koji je ili će mu biti izvršen od strane drugog obveznika u prometu;
2) PDV koji je plaćen prilikom uvoza dobara.
Saglasno odredbi stava 4. istog člana Zakona, pravo na odbitak prethodnog poreza nastaje danom ispunjenja uslova iz st. 1˗3. ovog člana.
Računom iz stava 2. tačka 1) ovog člana smatra se elektronska faktura koja je prihvaćena, odnosno za koju se smatra da je prihvaćena u skladu sa zakonom kojim se uređuje elektronsko fakturisanje (član 28. stav 5. Zakona).
Saglasno odredbi člana 28. stav 6. Zakona, ako je elektronska faktura iz stava 5. ovog člana prihvaćena najkasnije do isteka roka za predaju poreske prijave za poreski period u kojem je nastala poreska obaveza u skladu sa ovim zakonom, obveznik može da ostvari pravo na odbitak prethodnog poreza najranije za poreski period u kojem je poreska obaveza nastala, nezavisno od toga da li je elektronska faktura izdata na dan nastanka poreske obaveze ili posle tog dana.
Prema odredbi člana 32. stav 1. Zakona, obveznik koji je ostvario pravo na odbitak prethodnog poreza po osnovu nabavke opreme i objekata za vršenje delatnosti, kao i ulaganja u sopstvene ili tuđe objekte, osim ulaganja koja se odnose na redovno održavanje objekata (u daljem tekstu: ulaganja u objekte), dužan je da izvrši ispravku odbitka prethodnog poreza ako prestane da ispunjava uslove za ostvarivanje ovog prava, i to u roku kraćem od pet godina od momenta prve upotrebe za opremu, deset godina od momenta prve upotrebe za objekte, odnosno deset godina od momenta završetka ulaganja u objekte.
Ispravka odbitka prethodnog poreza vrši se za period koji je jednak razlici između rokova iz stava 1. ovog člana i perioda u kojem je obveznik ispunjavao uslove za ostvarivanje prava na odbitak prethodnog poreza (član 32. stav 2. Zakona).
Odredbom stava 3. istog člana Zakona propisano je da obveznik nema obavezu da izvrši ispravku odbitka prethodnog poreza u slučaju:
1) prometa opreme i objekata za vršenje delatnosti sa pravom na odbitak prethodnog poreza;
2) ulaganja u objekte za vršenje delatnosti za koja naplaćuje naknadu;
3) prenosa imovine ili dela imovine iz člana 6. stav 1. tačka 1) ovog zakona.
Odredbom člana 153. stav 2. Pravilnika o porezu na dodatu vrednost („Službeni glasnik RS“, br. 37/21, 64/21, 127/21, 49/22, 59/22, 7/23, 15/23 i 60/23) propisano je da se objektima za vršenje delatnosti, u smislu Zakona, smatraju objekti iz člana 25. stav 2. tačka 3) Zakona, kao i ekonomski deljive celine u okviru tih objekata, a koji se koriste ili će se koristiti za vršenje delatnosti.
