(Mišljenje Ministarstva finansija, broj 000202038 2023 10520 004 001 011 004 од 11.9.2023, izvor: vebsajt Ministarstva)
Poreski tretman prometa konsultantskih usluga kada je njihov primalac pravno lice sa sedištem u Republici Srbiji
U skladu sa Zakonom o porezu na dodatu vrednost vrednost („Službeni glasnik RS“, br. 84/04, 86/04 ˗ ispravka, 61/05, 61/07, 93/12, 108/13, 68/14 ˗ dr. zakon, 142/14, 83/15, 108/16, 113/17, 30/18, 72/19, 153/20 i 138/22, u daljem tekstu: Zakon), za promet konsultantskih usluga čije je mesto prometa u Republici Srbiji, PDV se obračunava po poreskoj stopi od 20% (osim u slučajevima koji su propisani Zakonom, primera radi odredbama člana 24. stav 1. tač. 16a), 16b) i 16v) Zakona) i plaća u skladu sa Zakonom. Za promet predmetnih usluga poreski dužnik, tj. lice koje je dužno da obračuna PDV i da obračunati PDV plati u skladu sa Zakonom određuje se u skladu sa odredbama člana 10. stav 1. tač. 1) i 3) Zakona. U konkretnom slučaju, kada je primalac konsultantskih usluga pravno lice sa sedištem u Republici Srbiji, a lice koje faktički pruža te usluge (u daljem tekstu: pružalac usluga) je:
˗ obveznik PDV – strano pravno lice (pravno lice koje nema sedište u Republici Srbiji), poreski dužnik je obveznik PDV ˗ pružalac usluga;
˗ obveznik PDV ˗ ogranak stranog pravnog lica sa sedištem u Republici Srbiji, poreski dužnik je obveznik PDV ˗ pružalac usluga;
˗ strano pravno lice koje nije obveznik PDV u Republici Srbiji (nezavisno od toga da li je u Republici Srbiji registrovalo ogranak i da li je taj ogranak obveznik PDV u Republici Srbiji), poreski dužnik je primalac usluga ˗ pravno lice sa sedištem u Republici Srbiji.
Ako će konsultantske usluge pružiti i strano pravno lice i ogranak tog lica sa sedištem u Republici Srbiji (uz pretpostavku da je takvo postupanje u skladu sa pozitivnim propisima), za promet konsultantskih usluga poreski dužnik određuje se na način opisan u prethodnom pasusu.
Napominjemo, prilikom određivanja vremena nastanka obaveze obračunavanja PDV potrebno je postupiti u skladu sa odredbama čl. 15. i 16. Zakona.
***
Saglasno odredbama člana 3. Zakona, predmet oporezivanja PDV su isporuka dobara i pružanje usluga (u daljem tekstu: promet dobara i usluga) koje poreski obveznik izvrši u Republici uz naknadu, u okviru obavljanja delatnosti, kao i uvoz dobara u Republiku.
Promet dobara, u smislu ovog zakona, je prenos prava raspolaganja na telesnim stvarima (u daljem tekstu: dobra) licu koje tim dobrima može raspolagati kao vlasnik, ako ovim zakonom nije drukčije određeno (član 4. stav 1. Zakona).
Promet usluga, u smislu ovog zakona, su svi poslovi i radnje u okviru obavljanja delatnosti koji nisu promet dobara iz člana 4. ovog zakona (član 5. stav 1. Zakona).
Odredbom člana 10. stav 1. tačka 1) Zakona propisano je da je poreski dužnik, u smislu ovog zakona, obveznik koji vrši oporezivi promet dobara i usluga, osim kada obavezu plaćanja PDV u skladu sa ovim članom ima drugo lice.
U skladu sa odredbom člana 10. stav 1. tačka 3) Zakona, poreski dužnik, u smislu ovog zakona, je primalac dobara i usluga, ako strano lice nije obveznik PDV u Republici, nezavisno od toga da li u Republici ima stalnu poslovnu jedinicu i da li je ta stalna poslovna jedinica obveznik PDV u Republici.
Saglasno odredbi člana 15. stav 1. Zakona, usluga se smatra pruženom danom kada je:
1) završeno pojedinačno pružanje usluge;
2) prestao pravni osnov pružanja usluge ˗ u slučaju pružanja vremenski ograničenih ili neograničenih usluga.
Izuzetno od stava 1. tačka 2) ovog člana, ako se za pružanje usluga izdaju periodični računi, promet usluga smatra se izvršenim poslednjeg dana perioda za koji se izdaje račun (član 15. stav 2. Zakona).
Delimična usluga smatra se izvršenom u vreme kada je okončano pružanje tog dela usluge (član 15. stav 3. Zakona).
Delimična usluga iz stava 3. ovog člana postoji ako je za određene delove ekonomski deljive usluge posebno ugovorena naknada (član 15. stav 4. Zakona).
Poreska obaveza, u skladu sa odredbama člana 16. Zakona, nastaje danom kada se najranije izvrši jedna od sledećih radnji:
1) promet dobara i usluga;
2) naplata, odnosno plaćanje ako je naknada ili deo naknade naplaćen, odnosno plaćen u novcu pre prometa dobara i usluga;
2a) izdavanje računa kod usluga iz člana 5. stav 3. tačka 1) ovog zakona, usluga neposredno povezanih sa tim uslugama, kao i usluga tehničke podrške prilikom korišćenja softvera, hardvera i druge opreme na određeni vremenski period;
3) nastanak obaveze plaćanja carinskog duga, kod uvoza dobara, a ako te obaveza nema, danom u kojem bi nastala obaveza plaćanja tog duga.
