(Mišljenje Ministarstva finansija, broj 000097690 2024 10520 004 000 011 005 od 08.02.2024, izvor: vebsajt Ministarstva)
Pravo na refundaciju PDV kupcu prvog stana u slučaju kada je navedeno fizičko lice ostvarilo pravo na novčana sredstva u skladu sa članom 25a Zakona o finansijskoj podršci porodici sa decom
Refundacija PDV kupcu prvog stana vrši se u skladu sa odredbama člana 56a Zakona o porezu na dodatu vrednost („Službeni glasnik RS“, br. 84/04, 86/04 ˗ ispravka, 61/05, 61/07, 93/12, 108/13, 68/14 ˗ dr. zakon, 142/14, 83/15, 108/16, 113/17, 30/18, 72/19, 153/20 i 138/22, u daljem tekstu: Zakon) i člana 276. Pravilnika o porezu na dodatu vrednost („Službeni glasnik RS“, br. 37/21, 64/21, 127/21, 49/22, 59/22, 7/23, 15/23, 60/23, 96/23 i 116/23). Naime, fizičko lice ˗ punoletni državljanin Republike, sa prebivalištem na teritoriji Republike, koji kupuje prvi stan, ima pravo na refundaciju PDV za kupovinu prvog stana, na osnovu podnetog zahteva, pod uslovom da od 1. jula 2006. godine do dana overe ugovora o kupoprodaji na osnovu kojeg stiče prvi stan nije imao u svojini, zajedničkoj svojini, odnosno susvojini stan na teritoriji Republike i da je ugovorena cena stana sa PDV u potpunosti isplaćena prodavcu uplatom na tekući račun prodavca, odnosno na odgovarajuće račune u skladu sa zakonom u slučaju prodaje stana kao hipotekovane nepokretnosti, odnosno u izvršnom postupku kada se uplata cene stana sa PDV vrši uplatom na odgovarajuće račune u skladu sa zakonom. Kupac prvog stana koji ispunjava navedene uslove ostvaruje refundaciju PDV, na osnovu pismenog zahteva, koji podnosi nadležnom poreskom organu. Nadležni poreski organ, po sprovedenom postupku kontrole ispunjenosti uslova za ostvarivanje prava na refundaciju PDV koji moraju da budu ispunjeni na dan overe ugovora o kupoprodaji stana, osim uslova iz stava 2. tačka 2), odnosno stava 3. člana 56a Zakona koji mora da bude ispunjen na dan podnošenja zahteva za refundaciju PDV, donosi rešenje o refundaciji PDV kupcu prvog stana.
Saglasno navedenom, fizičko lice ˗ punoletni državljanin Republike, sa prebivalištem na teritoriji Republike, koje kupuje prvi stan, ima pravo na refundaciju PDV za kupovinu prvog stana, uz ispunjenje propisanih uslova, po proceduri uređenoj Pravilnikom. Napominjemo, činjenica da je navedeno fizičko lice ostvarilo pravo na novčana sredstva u skladu sa članom 25a Zakona o finansijskoj podršci porodici sa decom („Službeni glasnik RS“, br. 113/17, 50/18, 46/21 ˗ odluka US, 51/21 – odluka US, 53/21 ˗ odluka US, 66/21, 130/21, 43/23 ˗ odluka US i 62/23) ne umanjuje njegovo pravo na refundaciju PDV po osnovu kupovine prvog stana propisano Zakonom.
***
Odredbom člana 56a stav 1. Zakona propisano je da pravo na refundaciju PDV za kupovinu prvog stana, na osnovu podnetog zahteva, ima fizičko lice ˗ punoletni državljanin Republike, sa prebivalištem na teritoriji Republike, koji kupuje prvi stan (u daljem tekstu: kupac prvog stana).
Saglasno odredbi stava 2. istog člana Zakona, kupac prvog stana može da ostvari refundaciju PDV iz stava 1. ovog člana, pod sledećim uslovima:
1) da od 1. jula 2006. godine do dana overe ugovora o kupoprodaji na osnovu kojeg stiče prvi stan nije imao u svojini, zajedničkoj svojini, odnosno susvojini stan na teritoriji Republike;
2) da je ugovorena cena stana sa PDV u potpunosti isplaćena prodavcu uplatom na tekući račun prodavca, odnosno na odgovarajuće račune u skladu sa zakonom u slučaju prodaje stana kao hipotekovane nepokretnosti, odnosno u izvršnom postupku kada se uplata cene stana sa PDV vrši uplatom na odgovarajuće račune u skladu sa zakonom.
Izuzetno od stava 2. tačka 2) ovog člana, kod kupovine stana pod neprofitnim uslovima od jedinice lokalne samouprave ili neprofitne stambene organizacije osnovane od strane jedinice lokalne samouprave za realizaciju aktivnosti uređenih propisima iz oblasti socijalnog stanovanja, refundacija PDV iz stava 1. ovog člana može da se ostvari pod uslovom da je na ime ugovorene cene stana sa PDV isplaćen iznos koji nije manji od iznosa PDV obračunatog za prvi prenos prava raspolaganja na stanu, na tekući račun prodavca (stav 3. istog člana Zakona).
Nadležni poreski organ, po sprovedenom postupku kontrole ispunjenosti uslova za ostvarivanje prava na refundaciju PDV koji moraju da budu ispunjeni na dan overe ugovora o kupoprodaji stana, osim uslova iz stava 2. tačka 2), odnosno stava 3. ovog člana koji mora da bude ispunjen na dan podnošenja zahteva za refundaciju PDV, donosi rešenje o refundaciji PDV kupcu prvog stana (član 56a stav 8. Zakona).
Prema odredbi člana 25a stav 1. Zakona o finansijskoj podršci porodici sa decom, pravo na novčana sredstva za izgradnju, učešće u kupovini, odnosno kupovinu porodično-stambene zgrade ili stana po osnovu rođenja deteta može ostvariti majka za dete rođeno 1. januara 2022. godine i kasnije pod uslovom da je državljanin Republike Srbije i da ima prebivalište u Republici Srbiji.
Pravo iz st. 1. i 2. ovog člana može ostvariti majka novorođenog deteta pod uslovom da prvi put stiče u svojinu porodičnu stambenu zgradu ili stan na teritoriji Republike Srbije (član 25a stav 6. Zakona o finansijskoj podršci porodici sa decom).
